بسم الله الرحمن الرحیم
حوزهی علمیه تا امروز بر اساس شاکلهی سالی ـ. واحدی فعالیت کرده است. (حوزه علمیه خواهران و سفیران هدایت برخلاف حوزه بلند مدت ترمی ـ. واحدی هستند.) هر سال تحصیلی در حوزه به طور پیشفرض یک پایه گفته میشود. گذراندن شش پایه نخست سطح یک و مدرک معادل کاردانی را به همراه دارد. سه پایه بعد از آن سطح دو و مدرک معادل کارشناسی، و پایه دهم به انضمام ارایه پایاننامه سطح سه، به مدرک معادل کارشناسی ارشد میانجامد.
در اصطلاح به پایان این ۱۰ پایه که به طور معمول در ده سال گذرانده میشود پایان «سطح» گفته میشود و بعد از آن خارج خواهد بود که در پرسشهای دیگر به معنای آن اشاره خواهد شد. هر طلبه با گذراندن ۴ سال درس خارج و ارایهی رسالهی سطح ۴ موفق به دریافت مدرک دکترا میشود.
در آییننامه جدید ابلاغی برای سال تحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ نظام آموزشی حوزه از حالت سالی-واحدی به ترمی-واحدی تغییر پیدا کرده. اگر چه در اساس کار تفاوتی ایجاد نشده. هر درسِ دو نیمساله، به دو درس تقسیم شده. تنها تفاوت برای کسانی است که در یک نیمسال درسی را انتخاب میکنند و نیم دیگر آن را در سال تحصیلی دیگری میگذرانند. همچنین کسانی که در یکی از دو نیمسال یک درس مردود میشوند، تنها همان نیمسال را تکرار خواهند کرد.
در اصطلاح به پایان این ۱۰ پایه که به طور معمول در ده سال گذرانده میشود پایان «سطح» گفته میشود و بعد از آن خارج خواهد بود که در پرسشهای دیگر به معنای آن اشاره خواهد شد. هر طلبه با گذراندن ۴ سال درس خارج و ارایهی رسالهی سطح ۴ موفق به دریافت مدرک دکترا میشود.
در آییننامه جدید ابلاغی برای سال تحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ نظام آموزشی حوزه از حالت سالی-واحدی به ترمی-واحدی تغییر پیدا کرده. اگر چه در اساس کار تفاوتی ایجاد نشده. هر درسِ دو نیمساله، به دو درس تقسیم شده. تنها تفاوت برای کسانی است که در یک نیمسال درسی را انتخاب میکنند و نیم دیگر آن را در سال تحصیلی دیگری میگذرانند. همچنین کسانی که در یکی از دو نیمسال یک درس مردود میشوند، تنها همان نیمسال را تکرار خواهند کرد.
معنای درس خارج
در پایههای یک تا دهم، دروس مورد ارایه و کتابهای منبع، معین و مدون است؛ و نقش استاد و مدرس، تبیین کننده و شرح دهنده متن کتاب و نظر مولف کتاب است اگر چه به طبع کار علمی همواره با اشکال و انقلت خواهد بود. اما در درس خارج، محوریت با استاد و آن علم مورد ارایه است. در واقع استادی که در این علم صاحب نظر است با بیان و تبیین فنی مطالب علمی که در کتب مختلف از عالمان دیگر بیان شده، و همچنین نقد و جرح نظریات مختلف، نظر نهایی خود را بیان میکند. این عنوان نیز بر همین اساس و با توجه به این که مطالب درسی، خارج از چارچوب کتاب خاصی بیان میشود انتخاب شده است.
پذیرش حوزه
حوزه علمیه به طور رسمی در سه مقطع تحصیلی سیکل (پایان دوره راهنمایی بنا بر ساختار قدیم و پایان پایه هشتم بنا بر ساختار جدید آموزش و پرورش)، دیپلم (پایان دوره دبیرستان) و دانشگاهی اقدام به پذیرش میکند. خود پذیرش مقطع دانشگاهی نیز شامل کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا است. همچنین دانشجویی که حد اقل ۳۰ واحد درسی را گذرانده باشد ملحق به مقطع دانشگاهی خواهد بود